W opisie powstawania świata według Ajurwedy, pierwszym żywiołem, który zaistniał była przestrzeń czyli eter. Z niego wyodrębniło się powietrze, które było niezbędne, aby powstał ogień.  Ogień dał początek wodzie, a kiedy ta skupiła się w jednym miejscu, powstała ziemia. 

Tak powstało pięć żywiołów. 

Zgodnie z tą ideą, każda obecna we wszechświecie struktura czy organizm składa się z przeróżnych kombinacji 5 żywiołów.  Żywioły występują w różnych proporcjach, przez to dają różne właściwości.

Przejawem tych żywiołów są dosze, czyli energie powstałe z ich połączenia i wykazujące swój specyficzny charakter. Odnoszą się do kondycji fizycznej i psychicznej.

W Ajurwedzie wyróżniamy trzy dosze:

VATA – mówi się o niej że jest królową dosz. Związana jest z przestrzenią i powietrzem.

Vata zarządza wszystkimi przepływami mającymi miejsce w ciele i umyśle, od impulsu nerwowego po chodzenie w stanie równowagi, umożliwia podejmowanie wysiłku, wykonywanie wdechu i wydechu.

PITTA– jest związana z ogniem i wodą. Jest to siła odpowiadająca za transformację i metabolizm.

Kontroluje ona trawienie, temperaturę w ciele, postrzeganie wzrokowe, głód, pragnienie, blask, cerę, zrozumienie, inteligencję, odwagę oraz miękkość ciała.

KAPHA – jej żywiołami jest woda i ziemia. Odpowiada ona za odżywianie. Podtrzymuje strukturę fizyczną ciała, zapewnia harmonijność, stabilność, nawilżenie, spójność stawów oraz taką cechę jak cierpliwość.

Każda osoba ma swoją dominującą doszę lub kombinację dwóch dosz.  Wiążą się z tym 3 ważne pojęcia:

1. Prakriti – są to twoje słabe i mocne strony które pochodzą z rozdania na początku przy twoim poczęciu. 
2. Vikriti – codziennie coś na Ciebie wpływa: pogoda , otoczenie, ludzie, relacje, jedzenie, styl życia itp.  To wpływa na twój stan obecny, który może być różny od twojego Prakriti. Określamy go na podstawie ostatnich 6-12 miesięcy.
3. Umysł – możesz być kimś innym na poziomie ciała i kimś innym na poziomie duszy, dlatego umysł i kombinację dosz w nim zawartych określamy  osobno.

Wiedza dotycząca twojego Prakriti, Vikriti i Umysłu może pomóc ci zachować równowagę poprzez sezonowe zmiany, zapewniając trwałe zdrowie i spokój ducha. Dodatkowo ułatwi Ci w zrozumieniu swoich relacji z innymi ludźmi.